Opodatkowanie dochodów

O tym, czy cudzoziemiec musi płacić podatek w Polsce decyduje to, czy jego miejsce zamieszkania znajduje się na terytorium RP. Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce (zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) uważa się osobę, która:

- posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych, czyli np. gdzie pracuje, gdzie przebywa najbliższa rodzina itp.) lub

- przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Zgodnie z ustawą cudzoziemcy, którzy mają miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, zarówno tych uzyskiwanych w Polsce, jak i za granicą.

Jeśli obcokrajowiec nie ma w Polsce miejsca zamieszkania, musi zapłacić podatek tylko od dochodów uzyskanych na terytorium Polski.

Płacenie w Polsce podatków przez cudzoziemców wiąże się ze składaniem zeznań podatkowych (PIT). Osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce składają PIT do urzędu skarbowego zgodnie z adresem zamieszkania, natomiast cudzoziemcy podający zagraniczny adres powinni złożyć zeznanie w urzędzie skarbowym właściwym do spraw opodatkowania osób zagranicznych.

Pracodawca ma obowiązek przekazać pracownikowi PIT-11 do końca lutego każdego roku. Do końca kwietnia pracownik samodzielnie rozlicza PIT. Od 1 stycznia 2018 r. nie istnieje już możliwość rozliczenia PIT pracownika przez pracodawcę. Przy rozliczeniu pracownik może skorzystać z przygotowanej przez Urząd Skarbowy deklaracji online, która opiera się na usłudze Twój e-PIT. Usługa dostępna jest w języku polskim i angielskim.

Do złożenia przez obcokrajowca deklaracji PIT potrzebny jest nr PESEL lub NIP. Nr PESEL jest nadawany każdemu obcokrajowcowi meldującemu się w Polsce (więcej o nr PESEL) z urzędu, natomiast NIP nadawany jest po zarejestrowaniu się przez obcokrajowca w urzędzie skarbowym składając formularz NIP-7.

Więcej informacji

Wypełniając deklarację widać od razu, czy należy dopłacić jakąś kwotę podatku, czy też istnieje nadpłata i urząd skarbowy ma obowiązek zwrócić pracownikowi nadpłacony podatek.

Obowiązek złożenia rocznego zeznania PIT dotyczy również tych osób, które wyjeżdżają z Polski przed końcem danego roku podatkowego. Zeznanie podatkowe może zostać wysłane do urzędu skarbowego pocztą lub w wersji elektronicznej.

Ewentualne nierozliczenie podatków w Polsce przed wyjazdem może stanowić problem przy kolejnym przyjeździe do Polski i próbie zalegalizowania tu pobytu przez cudzoziemca.

Podwójne opodatkowanie

Jeśli cudzoziemiec otrzymuje dochód zarówno w Polsce, jak i w innym kraju może się okazać, że w obu krajach musi zapłacić podatek dochodowy. W celu uniknięcia sytuacji płacenia podatków w pełnej wysokości w obu krajach, zostały zawarte umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Polska zawarła takie umowy dwustronne z ok. 90 krajami. Umowy te mówią o tym, w którym kraju należy płacić podatek oraz ustalają metody obliczania wysokości podatków w zależności od formy zatrudnienia i kraju. Aby poznać szczegóły, należy odnieść się do konkretnej umowy.

Polecamy też kontakt z urzędami skarbowymi, ponieważ są to z reguły skomplikowane sytuacje.

Zwolnienia podatkowe

Polskie prawo podatkowe przewiduje zwolnienia podatkowe dla wybranych grup dochodów. Pragnąc skorzystać z takiego zwolnienia należy bardzo dokładnie zapoznać się z wymogami, jakie przewidziane są w przepisie prawa zawierającym uprawnienia do zwolnienia. Nie jest m.in. prawdą, że wszystkie stypendia wolne są w Polsce od podatku. Takie zwolnienie dotyczy tylko tych stypendiów, które spełniają określone wymagania. Informacji na ten temat powinna udzielić organizacja przyznająca dane stypendium.

Zwolnienia podatkowe o najszerszym zasięgu przedmiotowym, jakie zawiera polska ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, są zawarte w następujących fragmentach:

Art. 21 ust. 1 pkt 39 stanowi, iż wolne od podatku są:

stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Art. 21 ust. 1 pkt 46 stanowi, iż wolne od podatku są dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:

a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra, agencje rządowe lub agencje wykonawcze,w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz

b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

Należy jednak podkreślić, że niezależnie od treści ww. przepisów, istnieją nadal pewne rozbieżności interpretacyjne we wskazanym zakresie tak, że jednoznaczne udzielenie generalnej odpowiedzi, na pytanie o zwolnienia podatkowe dla wszystkich dochodów z Programów Ramowych i innych środków bezzwrotnej pomocy, nie jest obecnie możliwe. Z treści ostatnich orzeczeń sądów administracyjnych oraz wydanych interpretacji podatkowych wynika, że w przypadku realizacji projektów w ramach programu H2020 w/w przepis nie obejmuje pracy wykonywanej w związku z prowadzeniem projektu programu H2020. W związku z utrwaloną linią orzeczniczą polskich sądów można przyjąć, że nie przysługuje zwolnienie z podatku od wynagrodzeń osób fizycznych zaangażowanych w realizacje projektów z programów ramowych Unii Europejskiej.

Art. 21 ust. 1 pkt 46a stanowi, iż wolne od podatku są:

dochody uzyskane z instytucji Unii Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego, do których mają zastosowanie przepisy rozporządzenia nr 260/68 z dnia 29 lutego 1968 r. ustanawiającego warunki i procedurę stosowania podatku na rzecz Wspólnot Europejskich (Dz.Urz. WE L 056, z 4.03.1968 r., z późn. zm.).

Zgodnie z tym art. praca w charakterze eksperta oceniającego wnioski dla KE w ramach programu Horyzontu 2020 jest zwolniona z podatku dochodowego w Polsce.

Indywidualne interpretacje podatkowe

W przypadku wątpliwości co do możliwości zastosowania zwolnienia podatkowego w określonej sytuacji prawnej, płatnik (instytucja) lub sam podatnik, mogą wystąpić do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego w celu zabezpieczenia ich interesu prawnego.

Więcej informacji o interpretacjach indywidualnych

Oficjalna wykładnia Ministra Finansów

Niezależnie od możliwości uzyskania interpretacji indywidualnej, bardzo pomocnymi w określeniu prawa do skorzystania ze zwolnienia podatkowego zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, są dokumenty zawierające oficjalne stanowisko Ministra Finansów w sprawie zwolnień podatkowych dochodów uzyskiwanych z europejskich programów ramowych.

Pisma Ministra Finansów kierowane są do izb skarbowych, a stanowią odpowiedź na interwencję dokonaną w tej sprawie przez Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego.